تیترآنی:جابجایی ساعت می تواند تاثیر بدی روی زمان بندی بیولوژیک بدن داشته باشد و منجر به اختلالات شود.
طرح صرفهجویی در نور روز که با اصطلاح (Daylight Saving Time) در اغلب کشورهای جهان اجرا میشود در ایران هم ابتدای فصل بهار و همچنین اول مهر بهترتیب یکساعت جلو و عقب کشیده میشود. تغییرات ناشی از تغییر ساعت تاثیراتی بر زندگی مان میگذارد که برخی ملموس است و برخی بدون آنکه توجه مان را جلب کند در اتفاقات روزمره ریشه میدواند. با توجه به این که ساعت رسمی کشور در ساعت 24 سه شنبه 30 شهریور یک ساعت به عقب کشیده میشود، در ادامه به بررسی برخی عوارض این تغییر پرداختهایم:
ریشه تاریخی ماجرا
در واقع اولین کسی که تغییر ساعت رسمی کشور را پیشنهاد داد، جورج هادسون از زلاندنو در سال ۱۸۹۵ بود. او که حشرهشناس بود میخواست در روزهای کاری بتواند زمان بیشتری از نور روز استفاده و حشرات را جمع آوری کند.
۱۰ سال بعد، ویلیام ویلت، ساختمانساز، همین ایده تغییر ساعت را پیشنهاد داد و معتقد بود اگر ساعتها در تابستان به عقب کشیده شود، در هزینههای روشنایی بریتانیاییها صرفهجویی میشود و برای سرگرمیهایی که به نور روز نیاز است، وقت بیشتری خواهند داشت. این پیشنهاد تا جنگ جهانی اول عملی نشد. هنگام جنگ، امپراتوری آلمان و متحدانش برای صرفهجویی در مصرف سوخت، ساعت رسمی کشور را تغییر دادند. پس از جنگ، بیشتر کشورها ساعت رسمی کشور را تغییر ندادند اما آمریکا هنگام جنگ جهانی دوم دوباره این تغییر را انجام داد.
تاثیر منفی تغییر ساعت روی سلامت بدن
اختلال در خواب
ساعت بیولوژیکی بدن با تغییر ساعت دچار اختلال می شود و تا زمانی که خود را با شرایط جدید زمانی وفق دهد، با مشکلاتی از جمله به همریختگی الگوی خواب، مواجه میشود. همچنین نخوابیدن به موقع در شب احساس خستگی و خوابآلودگی در روز بعد را تشدید میکند. بررسیها نشان میدهد یک روز تا سه هفته طول میکشد تا بدن با شرایط جدید سازگار شود که البته در برخی افراد این سازگاری کامل رخ نمیدهد.
افسردگی
برگشت ساعتها به زمان استاندارد در فصل پاییز باعث کاهش یک ساعت از نور روز در بعدازظهر میشود که این تغییر ناگهانی میتواند منجر به بیماری روانی از جمله اختلال دوقطبی و اختلال عاطفی فصلی (SAD) شود. برخی از افراد نمیتوانند تغییر زمانی به وجود آمده در روند زندگیشان را تحمل کنند و این تغییر حتی تا یک هفته، روی حال روحی و رضایتشان از زندگی اثر منفی میگذارد. برخی از بررسیها در استرالیا نشان داده است که آمار خودکشی در چند هفته ابتدایی تغییر ساعت بالا میرود.
حملات قلبی
بررسیها نشان داده است که حملات قلبی در سوئد در هفته اول تغییر ساعت رسمی حدود ۵ درصد بیشتر از زمانهای دیگر میشود. در یک بررسی دیگر در دانشگاه آلاباما مشخص شد، تنها در دو روز اول تغییر ساعت، ۱۰ درصد به خطر سکتههای قلبی اضافه میشود که این مقدار افزایش در پاییز کم می شود و به حالت قبل برمیگردد.
سطح فعالیت
برخی از موافقان تغییر ساعت رسمی میگویند، وقتی به طول روز اضافه میشود ما فعالتر و سرزندهتر می شویم اما بررسیها خلاف این عقیده را اثبات کردهاند. سال ۲۰۱۴، محققان به بررسی سطح فعالیت کودکان در ۹ کشور جهان پرداختند و دریافتند افزایش در مقدار فعالیت آن ها فقط ۲ دقیقه است و البته چنین افزایشی در کودکان آمریکایی دیده نشد.
کاهش رضایت و استفاده بیشتر از کلمه «خسته»!
هم در انگلیس و هم در آلمان، مطالعات نشان داده است که میزان رضایت از زندگی در هفته اول پس از تغییر ساعت کاهش مییابد. در ضمن، یک مطالعه تجزیه تحلیلی در فیسبوک به «احساساتی» که مردم به اشتراک میگذاشتند توجه کرد. در این مطالعه مشخص شد در روز دوشنبه پس از شروع طرح تغییر ساعت، استفاده از کلمه «خسته» 25 درصد افزایش داشت. افزایش مشابهی هم برای کلمات «خوابآلود» و “کسل” مشاهده شد.
افزایش احتمال سقط جنین در زنان تحت لقاح آزمایشگاهی
از دیگر مضرات تغییر ساعات در اوایل فصل بهار و پاییز میتوان به افزایش سقط جنین اشاره کرد. بر اساس یک مطالعه، زنان تحت لقاح آزمایشگاهی در معرض خطر ابتلا به سقط جنین در هفتههای بعد از تغییر ساعات طرح صرفهجویی نور قرار دارند. محققان دریافتند که اختلال در ساعت بدن به طور بالقوه بر باروری تأثیر میگذارد.
افزایش احتمال اشتباه در تزریق انسولین
به نظر میرسد در این عصر با وجود تلفنهای هوشمند و دستگاههای متصل که تغییرات ساعت در بهار و پاییز را در نظر میگیرند مانند گذشته مشکلی وجود نداشته باشد، اما این لزوماً درست نیست. در مقالهای در سال 2014 در مجله علم و فناوری دیابت، نشان داده شد که بیشتر پمپهای تزریق انسولین به بدن ، GPS ندارند و فاقد مکانیسم تغییر زمان داخلی هستند؛ یعنی باید به صورت دستی تنظیم شوند و این تغییر ساعات ممکن است برای برخی از دیابتیها مشکل ایجاد کند.