سندرم نفروتیک؛ درباره یک مشکل جدی برای کلیه ها

تیترآنی: سندرم نفروتیک یک سری علل اولیه و چندین علت ثانویه دارد. برخی از بیماری هایی که باعث سندرم نفروتیک
می شوند تنها بر کلیه ها تاثیر می گذارند.

 سندرم نفروتیک که تحت عنوان نفروز نیز شناخته می شود، مجموعه ای از علائم را به خود اختصاص می دهد که به واسطه آسیب به غشای پایه گلومرول های کلیه ایجاد می شود. این آسیب باعث می شود که کلیه ها مقادیر زیادی پروتئین دفع کنند، چیزی حدود 2 گرم و یا بیشتر در روز. دفع پروتئین در ادرار منجر به مشکلات متعددی از جمله ادم و هیپرلیپیدمی می شود که هر یک از آنها خود نیازمند رسیدگی سریع و مداخله پزشکی هستند.

اطلاعاتی که در ادامه عنوان می شوند، بر اساس مطالعات انجام شده توسط موسسه خدماتی- پژوهشی ناسودبر مِـیو کلینیک آمریکا دسته بندی شده اند:

علائم سندرم نفروتیک

– مقدار زیاد پروتئین در ادرار

– سطوح بالای کلسترول و تری گلیسیرید در خون (هیپر لیپیدمی)

– سطوح پایین پروتئینی به نام آلبومین در خون (هیپو آلبومینمی)

– تورم یا همان ادم به خصوص در مچ پا، پا و اطراف چشم ها

علاوه بر موارد فوق، افراد مبتلا به سندرم نفروتیک ممکن است با نشانه های زیر هم رو به رو شوند:

– ادرار کف آلود

– افزایش وزن ناشی از تجمع مایع در بدن

– خستگی

– از دست دادن اشتها

نشانه های ظاهری بیماری

عواملی که منجر به بروز سندرم نفروتیک می شوند

کلیه های ما پر از رگ های خونی ریز به نام گلومرول هستند که موازی با حرکت خون در آنها، آب اضافی و مواد زائد به جریان ادرار فیلتر می شوند. حال سندرم نفروتیک زمانی رخ می دهد که گلومرول ها آسیب دیده باشند و نتوانند خون را به درستی فیلتراسیون کنند. این اختلال در نهایت سبب می شود که دفع پروتئین به ادرار افزایش یابد.

در این میان آلبومین یکی از مهم ترین اجزای پروتئینی بدن به شمار می رود و به آن کمک می کند تا مایع اضافه را از کلیه ها بیرون بکشد. مایع خارج شده سپس از طریق ادرار از بدن حذف می شود. بدون حضور آلبومین، مایع اضافی در بدن احتباس می یابد و منجر به تورم (ادم) در ناحیه پا، مچ پا و صورت خواهد شد.

سندرم نفروتیک یک سری علل اولیه و چندین علت ثانویه دارد. برخی از بیماری هایی که باعث سندرم نفروتیک می شوند تنها بر کلیه ها تاثیر می گذارند. این دسته از عوامل را علل اولیه بیماری می نامند و اغلب شامل زمینه های ژنتیکی و بحث های تخصصی تر همچون نفروپاتی غشایی هستند.

در این میان بیماری های دیگری نیز وجود دارند که نه فقط عامل سندرم نفروتیک هستند، بلکه تمام بدن را هم تحت تاثیر خود قرار می دهند. چنین امراضی را علل ثانویه نام گذاری کرده اند و شامل موارد زیر می شوند:

– دیابت: در این بیماری سطح قند خون کنترل نشده می تواند به رگ های خونی در سراسر بدن از جمله کلیه ها آسیب برساند.

– لوپوس: لوپوس یک بیماری خود ایمن است که منجر به التهاب در مفاصل، کلیه ها و تعدادی دیگر از اندام های بدن می شود.

 – آمیلوئیدوز: این بیماری نادر به دلیل تجمع پروتئین های فیبریلی غیرطبیعی (آمیلوئید) در اندام های بدن اتفاق می افتد. آمیلوئید می تواند در کلیه ها رسوب کرده و منجر به آسیب کلیوی شود.

– برخی از داروها همانند آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نیز با سندرم نفروتیک در ارتباط هستند.

رژیم غذایی و روش های مدیریت سندرم نفروتیک

رعایت رژیم غذایی به منظور مدیریت سندرم نفروتیک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای مثال در راستای جلوگیری از تورم و کنترل فشار خون ناشی از بیماری، باید مقدار نمک مصرفی خود را محدود کنید. همچنین ممکن است پزشک معالج به بیمار توصیه کند که برای کاهش تورم، مایعات کمتری در روز بنوشد.

از آن جایی که سندرم نفروتیک می تواند سطح کلسترول و تری گلیسیرید را افزایش دهد، بهتر است سعی کنید از رژیم غذایی کم چرب استفاده کنید. این رژیم باید حاوی چربی اشباع شده و کلسترول پایینی باشد تا از ابتلا به بیماری قلبی- عروقی نیز جلوگیری شود.

هرچند این بیماری سبب از دست دادن پروتئین از طریق ادرار می شود، خوردن پروتئین اضافی جایز نیست. حتی مشخص شده که رژیم غذایی با پروتئین بالا می تواند سندرم نفروتیک را بدتر کند.

علاوه بر رژیم غذایی، بسته به صلاح دید پزشک ممکن است دارو درمانی هم برای بیماران مبتلا به سندرم نفروتیک ضرورت یابد:

– داروهای کاهنده فشار خون: این دسته از داروها می توانند به کاهش فشار خون و در عین حال کاهش پروتئین از دست رفته در ادرار کمک کنند.

– دیورتیک ها (داروهای ادرار آور): این داروها سبب می شوند که کلیه مایع اضافی را ترشح کند و از این مسیر باعث کاهش تورم شود.

– داروهای کاهنده کلسترول

روش های تشخیص سندرم نفروتیک

به منظور تشخیص سندرم نفروتیک پزشک ابتدا یک شرح حال از بیمار می گیرد و سوابق پزشکی وی را به آن اضافه می کند. معاینه فیزیکی هم می تواند شامل مواردی مانند اندازه گیری فشار خون و گوش دادن به صدای قلب باشد.

انواع آزمایشاتی که برای کمک به تشخیص سندرم نفروتیک مورد استفاده قرار می گیرند:

– تست های ادراری برای بررسی میزان پروتئین در ادرار

– آزمایشات خون برای بررسی نشانگرهای خونی عملکرد کلی کلیه، سطح آلبومین، کلسترول و تری گلیسیرید خون

– سونوگرافی که طی آن از امواج صوتی برای ایجاد تصویری واضح از کلیه ها استفاده می شود. پزشک در ادامه با تجزیه و تحلیل این تصاویر، ارزیابی ساختار کلیه ها را انجام می دهد

– بیوپسی که در آن نمونه کوچکی از بافت کلیه جمع آوری و برای آزمایشات بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود. این عمل می تواند به کشف علت اصلی ابتلا به سندرم نفروتیک کمک کند