واهمه کشاورزان از تکرار تجربه تلخ پارسال

مهرماه فصل برداشت نوبرانه های باغی از راه می‌رسد اما هنوز کشاورزان در اندیشه فروش دسترنج اراضی شالیزاری هستند و قصه برنج هنوز تمام نشده، غصه مرکبات شروع می‌شود.

چرخه معیوب بازرگانی و فروش محصولات کشاورزی در مازندران مختص یک یا دو کالا نیست بلکه بیشتر محصولات تولیدی استان با معضل فروش و بازار روبرو است و سیاست‌های حمایتی و مقطعی دولت‌ها نیز در همه سال‌ها راهگشا نبوده است با این حال وعده دولت‌ها همانند چک بی محل است و واسطه‌ها و تاجران دسترنج کشاورزان را زیر قیمت و البته نقد می خرند.

فراوانی تولید از یک سو، بدهی به بانک‌ها و طلبکاران از سوی دیگر، گرانی نهاده‌ها و بالا بودن هزینه‌های تولید از سوی دیگر دست به دست هم می‌دهد تا حال و روز کشاورزان و تولیدکنندگان ناخوش باشد، کشاورز نمی‌داند از برکت برنج خرسند باشد یا آنکه از دغدغه فروش نالان.

یک کشاورز روستای شاه کتی دابودشت آمل با بیان اینکه سال قبل کشاورزان برنج را قیمت ۳۰ هزار تومان فروختند، افزود: بعد از آنکه برنج از دست کشاورزان خارج شد قیمت آن به ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان رسید.

حسین مهدوی با اظهار اینکه در فصل پاییز و فراوانی برنج دلالان وارد عمل می‌شوند و کشاورزان به دلیل آن دارای چک و بدهی هستند، مجبورند برنج را زیر قیمت بفروشند تا بدهی‌ها را تسویه کنند، افزود: دلالان از این فرصت استفاده می‌کنند و با خرید برنج آن انبار می‌کنند.

وی با اظهار اینکه برنج پس از مدتی از دست کشاورز خارج و به دست تاجر و بنکدار می‌افتد، ادامه داد: تاجر و بنکدار برنج را دو تا سه برابر قیمت خرید به فروش می‌رساند و کشاورز دیگر در تعیین آن نقشی ندارد.

تاجر و بنکدار برنج را دو تا سه برابر قیمت خرید به فروش می‌رساند و کشاورز دیگر در تعیین آن نقشی ندارد

این برنجکار مازندرانی واسطه گری را مهمترین مشکل در بازار برنج بیان کرد و گفت: ما تمایل نداریم برنج ما ۱۰۰ هزار تومان قیمت داشته باشد، تمایل داریم قیمت آن پایین باشد و در ازای آن قیمت دیگر اقلام از جمله گوشت نیز پایین باشد.

وی با بیان اینکه تعمیر تیلر و ادوات کشاورزی در گذشته ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان هزینه داشت و اکنون فقط دستمزد و اجرت مکانیک آن یک میلیون تومان است، گفت: هزینه تعمیر یک موتور کشاورزی بیش از شش تا هفت میلیون رسیده است.

مهدوی یادآور شد: هزینه آماده سازی زمین کشاورزی در حال حاضر به ۹ میلیون تومان رسیده در حالی که نرخ یک هکتار آن در گذشته ۷۰۰ هزار تومان بوده است.

وی با بیان اینکه دستمزد کمباین برای دروی برنج یک کیسه به ازای هر ۲۵ کیسه شالی بود، افزود: در حال حاضر به یک کیسه به ازای هر ۱۹ کیسه رسیده است، همچنین قیمت کود در گذشته چهار هزار تومان بود که اکنون به ۱۰۲ هزار تومان به نرخ دولتی و ۶۰۰ هزار تومان در بازار آزاد رسیده است.

در سال جاری بیشتر کشاورزان با حمایت‌های دولت اقدام به کشت انواع برنج پرمحصول کردند و در فصل برداشت و فروش با مشکل روبرو شدند و دولت نیز اقدام به خرید محصول نمی‌کند. یک کشاورز که اقدام به کشت برنج پرمحصول کرده است، قیمت برنج ندا را ۳۵ هزار تومان و فجر را ۵۰ هزار تومان ذکر کرد و گفت: این محصولات با برنج طارم بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان تفاوت قیمت دارد.

علی اصغری با بیان اینکه کشاورز برای حفظ آبرو و حیثیت مجبور به فروش محصول برای تسویه بدهی‌ها است، گفت: با این حال مشتری برای خرید وجود ندارد و کسی نیست بگوید برنج می‌خواهم.

برنج در شالیکوبی ها انبار شده است

وی افزود: هر روز شالیکوبی داران با کشاورزان تماس می‌گیرند که اقدام به تخلیه و انتقال برنج از انبار کنند و یا اینکه هزینه انبارداری را بپردازند زیرا به دلیل دپوی برنج، کارخانه جایی برای ذخیره ندارد.

وی با عنوان اینکه همه دلخوشی کشاورز فروش محصول با قیمت مناسب است تا از این طریق هزینه‌های عروسی و جهیزیه فرزندانش را تأمین کند، گفت: تأمین یک سری جهیزیه ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان خرج روی دست می‌گذارد و کشاورز چاره‌ای ندارد زمین خود را بفروشد.

کشاورز دیگری که ۳۷ کیسه شالی را برای تبدیل به برنج به کارخانه شالیکوبی در فریدونکنار آورده است، با اظهار اینکه وضعیت تولید محصول و برداشت خوب بوده است، گفت: به دلیل نبود خریدار هنوز برنج خود را نفروختیم.

محمدی با عنوان اینکه سال گذشته برنج خود را ۳۰ هزار تومان فروختم و بعد نرخ به ۱۰۰ هزار تومان رسیده است، گفت: این مسئله سبب شده تا امسال احتیاط بیشتری برای فروش داشته باشیم.

واهمه کشاورزان از تکرار تجربه تلخ پارسال

وی گفت: سال قبل محصول برنج کم بود و امسال وضعیت تولید بیشتر است و با این حال شاهد رکود بازار هستیم و از مسئولان انتظار داریم که نرخ برنج را تضمینی و ثابت کنند تا برای کشاورز و مصرف کننده باشد.

وی نرخ ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم برنج طارم را منطقی دانست و گفت: به دلیل بالا بودن هزینه‌های تولید، فروش کمتر از این قیمت صرفه اقتصادی ندارد.

محمدی کاهش هزینه‌های کشاورزی را از دیگر درخواست‌های شالیکاران ذکر کرد و گفت: دولت باید نسبت به خرید تضمینی برنج اقدام و برای حمایت از مصرف کننده نیز سوبسید ارائه دهد از سوی دیگر انتظار داریم نرخ هزینه‌های شامل نهاده‌های و غیره کاهش یابد.

برنامه ریزی دولت برای خرید برنج با نرخ عادلانه از مهمترین درخواست و مطالبه کشاورزان و شالیکاران به شمار می‌رود و طرح کشت قراردادی برنج در مرحله خرید و پایان کار به دلیل کمبود اعتبار با مشکل مواجه شده است.

هزینه‌های تولید، برداشت و تبدیل برنج در کارخانه شالیکوبی ها خرج کشاورزان را بیشتر کرده است و شالیکوبی داران نیز مشکلات خاص خود را دارند. مدیر یک کارخانه شالیکوبی در فریدونکنار با بیان اینکه به دلیل عدم فروش محصول کارخانه مملو از برنج شده است و دیگر جایی برای ذخیره نداریم، گفت: مناسب نبودن قیمت برنج سبب شده تا دخل و خرج کشاورزان با هم نخواند.

عبیری با اظهار اینکه بسیاری از کشاورزان سال قبل با قیمت ۳۰ هزار تومان محصول خود را فروختند، افزود: ترس و واهمه از افزایش برنج سبب نگرانی تولیدکنندگان شده است و با خرج و هزینه‌های بالا، کشاورز رمق و انگیزه‌ای برای فروش ندارند.

بازار فروش برنج راکد است

وی با بیان اینکه بازار فروش برنج راکد است، گفت، مشتری خوب برای برنج وجود ندارد، به خرید دستگاه‌های مدرن برای شالیکوبی اشاره کرد و گفت: خرید دستگاه‌های مدرن ضایعات برنج را تا ۱۰ درصد کاهش داده است.

روند تولید برنج در مازندران امسال خوب بود و میزان تولید آن نسبت به سال‌های قبل رشد چشمگیری داشته است و به رغم فراوانی تولید، شالیکاران دغدغه فروش و بازرگانی محصول را دارند. حسن عنایتی رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه بازار محصولات کشاورزی تابع عرضه و تقاضا است، گفت: قیمت انواع مختلف برنج نسبت به سال گذشته از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

وی با بیان اینکه هرچند وضعیت بازار رونق گذشته را ندارد اما از نظر قیمتی وضعیت مطلوبی دارد به رشد ارقام محلی و پرمحصول اشاره کرد و گفت: تنها راهی که بتوانیم نیاز کشور را تأمین کنیم باید به افزایش عملکرد توجه کنیم و به سمت ارقام پرمحصول برویم که جز سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی است.

تنها راهی که بتوانیم نیاز کشور را تأمین کنیم باید به افزایش عملکرد توجه کنیم و به سمت ارقام پرمحصول برویم

وی توسعه کشت ارقام پرمحصول و ارائه سیاست‌های حمایتی برای تولیدکنندگان را جهت تأمین نیازهای داخلی و خوداتکایی ضروری دانست و گفت: افزایش عملکرد در سطح سبب اقتصادی شدن تولید می‌شود و ضریب تبدیل محصول بالا بود و ضریب شکستگی در کارخانه‌ها بسیار پایین بوده است.

بدهکار بودن کشاورزان به بانک‌ها و طلبکاران از یک سو و واردات برنج در فصل برداشت مشکلات کشاورزان را شدت بخشیده است و از سوی دیگر مصرف کننده در پی برنج ارزان است تا بتواند نیازهایش را تأمین کند.

رکورد بازار برنج و دپوی آن در انبارها و شالیکوبی ها دغدغه هرسال شالیکاران به شمار می‌رود و کشاورزان منتظر سیاست‌های حمایتی دولت برای حذف دلالان و خرید محصولاتشان با نرخ واقعی هستند.

مازندران با داشتن ۲۱۵ هزار هکتار شالیزار سالانه یک میلیون تن برنج سفید تولید می‌کند که ۴۰ درصد نیاز کشور را شامل می‌شود./ مهر